فاطمی دز/
نوروز در محاق فاطمیه
به مناسبت انطباق نوروز با ایام فاطمیه
به گزارش فاطمی دز در این پست به بررسی محاق، فاطمیه و نوروز در محاق برگرفته از کتاب نوروز در محاق فاطمیه پرداخته می شود.
(محاق)
«محق» در لغت به معنای نقصان است.
چیزی که خیر و برکتش از بین برود، به آن محاق می‌گویند.
دو سه شب آخر ماه قمری، که ماه دیده نمی‌شود، محاق نامیده می‌شود. شب اول ماه قمری که ماه به صورت هلال دیده می‌شود، آن را هلال گویند، به تدریج بر حجم آن افزوده می‌شود، به صورت نیم دایره در می‌آید و تربیع نامیده می‌شود، چون به صورت دایره کامل دیده می‌شود، به آن بدر گویند.
پس از شب چهارده به تدریج نقصان پیدا می‌کند و به صورت نیم دایره در آمده، باز هم تربیع (تربیع دوم) نامیده می‌شود، سپس رو به نقصان می‌رود، دو یا سه شب ماه دیده نمی‌شود، گویند که ماه در محاق است، یعنی کاملا محو و ناپدید شده است.
در شبهای محاق، ماه در میان زمین و خورشید قرار می‌گیرد، نیمی از آن که به سوی زمین است، نمی‌تواند از خورشید نور اخذ کند، در نتیجه تاریک و غیر قابل رویت می‌باشد.
(فاطمیه)
منسوب به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها:
دهه میانی جمادی الاولی و دهه اول جمادی الثانیه را دهه فاطمیه گویند. مشهور در تاریخ شهادت حضرت فاطمه علیْهاالسلام آن است که پس از شهادت پیامبر اکرم صلی الله علیْه و آله و سلم 75 روز در این دنیا ماند و آن گاه به شهادت رسید.
حضرت موسی بن جعفر علیْه السلام در این رابطه فرمود:
ان فاطمه صدیقه شهیده؛
حضرتفاطمه علیْهاالسلام معصوم و شهید بود.
سالار شهیدان در این زمینه فرمود:
هنگامی که حضرت فاطمه علیْهاالسلام در گذشت، امیر مومنان علیْه السلام او را شبانه و مخفیانه به خاک سپرد و علامت قبر شریفش را محو کرد.
بخاری با سند صحیح از عایشه روایت کرده که گفت:
فاطمه دختر پیامبر، پس از وفات پیامبر صلی الله علیْه و آله و سلم، میراث خودش را از ترکه پیامبر، از آنچه خداوند به عنوان «فیْء» برای او قرار داده و سهم خودش را از ما ترک پیامبر از خیبر و فدک و صدقات آن حضرت در مدینه مطالبه کرد، ابوبکر گفت: پیامبر فرمود:
ما ارث نمی‌گذاریم، آنچه از ما بماند صدقه است.
پس فاطمه دختر پیامبر خشمگین شد و از ابوبکر قهر کرد و تا زنده بود با وی قهر بود.
در حدیث دیگری به همین مضمون می‌افزاید:
هنگامی که حضرت فاطمه وفات کرد، همسرش علی علیْه السلام او را شبانه به خاک سپرد و بر پیکرش نماز خواند و به ابوبکر اطلاع نداد.
بر اساس روایت کلینی تاریخ شهادتحضرت فاطمه علیْهاالسلام روز سیزدهم جمادی الاولی خواهد بود.
ما نمی‌دانیم که در سال یازدهم هجری – سال شهادت پیامبر اکرم – آیا ماه صفر، ماه ربیع الاول و ماه ربیع الثانی آیا هر سه سی تمام بود، یا هر سه 29 روز بود، یا برخی سی تمام و برخی دیگر 29 روز بود؟
از این رهگذر دو روز پیش از سیزدهم جمادی الاولی و دو روز بعد از سیزدهم را به سوگ می‌نشینیم و عملا ایام شهادت آن حضرت از یازدهم تا پانزدهم جمادی الاولی محسوب می‌شود.
قول دیگر آن است که حضرت فاطمه 95 روز بعد از پیامبر به شهادت رسید.
«محق» در لغت به معنای نقصان است.
چیزی که خیر و برکتش از بین برود، به آن محاق می‌گویند.
دو سه شب آخر ماه قمری، که ماه دیده نمی‌شود، محاق نامیده می‌شود. شب اول ماه قمری که ماه به صورت هلال دیده می‌شود، آن را هلال گویند، به تدریج بر حجم آن افزوده می‌شود، به صورت نیم دایره در می‌آید و تربیع نامیده می‌شود، چون به صورت دایره کامل دیده می‌شود، به آن بدر گویند.
پس از شب چهارده به تدریج نقصان پیدا می‌کند و به صورت نیم دایره در آمده، باز هم تربیع (تربیع دوم) نامیده می‌شود، سپس رو به نقصان می‌رود، دو یا سه شب ماه دیده نمی‌شود، گویند که ماه در محاق است، یعنی کاملا محو و ناپدید شده است.
در شبهای محاق، ماه در میان زمین و خورشید قرار می‌گیرد، نیمی از آن که به سوی زمین است، نمی‌تواند از خورشید نور اخذ کند، در نتیجه تاریک و غیر قابل رویت می‌باشد.
(فاطمیه)
منسوب به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها:
دهه میانی جمادی الاولی و دهه اول جمادی الثانیه را دهه فاطمیه گویند. مشهور در تاریخ شهادت حضرت فاطمه علیْهاالسلام آن است که پس از شهادت پیامبر اکرم صلی الله علیْه و آله و سلم 75 روز در این دنیا ماند و آن گاه به شهادت رسید.
حضرت موسی بن جعفر علیْه السلام در این رابطه فرمود:
ان فاطمه صدیقه شهیده؛
حضرتفاطمه علیْهاالسلام معصوم و شهید بود.
سالار شهیدان در این زمینه فرمود:
هنگامی که حضرت فاطمه علیْهاالسلام در گذشت، امیر مومنان علیْه السلام او را شبانه و مخفیانه به خاک سپرد و علامت قبر شریفش را محو کرد.
بخاری با سند صحیح از عایشه روایت کرده که گفت:
فاطمه دختر پیامبر، پس از وفات پیامبر صلی الله علیْه و آله و سلم، میراث خودش را از ترکه پیامبر، از آنچه خداوند به عنوان «فیْء» برای او قرار داده و سهم خودش را از ما ترک پیامبر از خیبر و فدک و صدقات آن حضرت در مدینه مطالبه کرد، ابوبکر گفت: پیامبر فرمود:
ما ارث نمی‌گذاریم، آنچه از ما بماند صدقه است.
پس فاطمه دختر پیامبر خشمگین شد و از ابوبکر قهر کرد و تا زنده بود با وی قهر بود.
در حدیث دیگری به همین مضمون می‌افزاید:
هنگامی که حضرت فاطمه وفات کرد، همسرش علی علیْه السلام او را شبانه به خاک سپرد و بر پیکرش نماز خواند و به ابوبکر اطلاع نداد.
بر اساس روایت کلینی تاریخ شهادتحضرت فاطمه علیْهاالسلام روز سیزدهم جمادی الاولی خواهد بود.
ما نمی‌دانیم که در سال یازدهم هجری – سال شهادت پیامبر اکرم – آیا ماه صفر، ماه ربیع الاول و ماه ربیع الثانی آیا هر سه سی تمام بود، یا هر سه 29 روز بود، یا برخی سی تمام و برخی دیگر 29 روز بود؟
از این رهگذر دو روز پیش از سیزدهم جمادی الاولی و دو روز بعد از سیزدهم را به سوگ می‌نشینیم و عملا ایام شهادت آن حضرت از یازدهم تا پانزدهم جمادی الاولی محسوب می‌شود.
قول دیگر آن است که حضرت فاطمه 95 روز بعد از پیامبر به شهادت رسید.
بر این اساس شهادت آن حضرت روز سوم جمادی الثانیه خواهد بود. در این فرض نیز نمی‌دانیم که آیا ماه صفر، ربیع الاول، ربیع الثانی و جمادی الاولی در آن سال سی تمام، یا 29 روز و یا برخی 30 و برخی دیگر 29 روز بوده است؟
از این رهگذر ایام شهادت آن حضرت از اول تا پنجم جمادی الثانیه خواهد بود. شیعیان شیفته و عاشقان دلباخته اهلبیت علیْهم السلام یک دهه در فاطمیه اول و یک دهه در فاطمیه دوم به عزاداری می‌پردازند.
نوروز در محاق
از این رهگذر ایام شهادت آن حضرت از اول تا پنجم جمادی الثانیه خواهد بود. شیعیان شیفته و عاشقان دلباخته اهلبیت علیْهم السلام یک دهه در فاطمیه اول و یک دهه در فاطمیه دوم به عزاداری می‌پردازند.
نوروز در محاق
اگر در هر ماه قمری سه شب ماه در محاق می‌باشد، در پایان امسال نوروز به مدت سه سال در محاق می‌باشد.
زیرا نوروز سال 1392 با دهه میانی جمادی الاولی (فاطمیه اول) و نوروز 1393 در میان دو دهه فاطمی و نوروز 1394 با دهه اول جمادی الثانیه (فاطمیه دوم) مصادف می‌باشد.
همانگونه که در بخش آغازین این نوشتار یادآور شدیم، عید نوروز فقط یک عید ملی نیست، بلکه بیش از آن که ملی باشد، عید مذهبیست. زیرا نوروز سال دهم هجری دقیقا مصادف با هجدهم ذیحجه الحرام بود، در نتیجه نوروز همان غدیر شمسی می‌باشد و برای ما بسیار مقدس می‌باشد.
جز این که ماه‌های قمری نسبت به ماه‌های شمسی هر سال در حدود 11 روز تغییر می‌یابد، گاهی نوروز با ماه محرم و صفر و گاهی با ایام فاطمیه مصادف می‌شود که در این صورت نوروز در محاق قرار می‌گیرد.
امسال عید نوروز با ایام فاطمیه مصادف است، سال آینده در میان دو ایام فاطمی و سال بعد با ایام فاطمیه دوم، در نتیجه:
«ما سه سال عید نداریم»
زیرا نوروز سال 1392 با دهه میانی جمادی الاولی (فاطمیه اول) و نوروز 1393 در میان دو دهه فاطمی و نوروز 1394 با دهه اول جمادی الثانیه (فاطمیه دوم) مصادف می‌باشد.
همانگونه که در بخش آغازین این نوشتار یادآور شدیم، عید نوروز فقط یک عید ملی نیست، بلکه بیش از آن که ملی باشد، عید مذهبیست. زیرا نوروز سال دهم هجری دقیقا مصادف با هجدهم ذیحجه الحرام بود، در نتیجه نوروز همان غدیر شمسی می‌باشد و برای ما بسیار مقدس می‌باشد.
جز این که ماه‌های قمری نسبت به ماه‌های شمسی هر سال در حدود 11 روز تغییر می‌یابد، گاهی نوروز با ماه محرم و صفر و گاهی با ایام فاطمیه مصادف می‌شود که در این صورت نوروز در محاق قرار می‌گیرد.
امسال عید نوروز با ایام فاطمیه مصادف است، سال آینده در میان دو ایام فاطمی و سال بعد با ایام فاطمیه دوم، در نتیجه:
«ما سه سال عید نداریم»
نویسنده : [ خادم الزهرا]
